Alerjik
rinit, burun mukozasının alerjik nedenli
iltihabıdır. Özellikle alerjik yatkınlığı olan,
atopik kişilerde görülür. Çoğunlukla ömür boyu
devam etmekle birlikte, ileri yaşlarda şiddeti
azalabilir.
En sık rüzgarın havada uçurduğu polenlere bağlı
olarak gelişen alerjik rinit, herhangi bir
alerjen tarafından da meydana gelebilir.
Kendiliğinden geçme olasılığı ise oldukça
düşüktür. Alerjik rinite yakalanmamak için bu
hastalığa neden olan alerjenlerden uzak durmak
ve bunun için gerekli tedbirleri almak gerekir.
Alerji ve alerjik rinit hakkında bilmeniz
gerekenler ve alerjik rinitten korunmak için
almanız gereken pratik tedbirler...
Burun rahatsızlıklarından kaynaklanan sorunlar,
önemli bir sağlık sorununu oluşturuyor. Toplumun
yaklaşık yüzde 17’si alerjik rinitli. Alerjik
rinitler, horlama, sinüzitler toplumda sık
görülen önemli sağlık sorunları arasında. Bu
rahatsızlıklar, kişilerde sosyal ve psikolojik
sorunlara da neden olmakta.
ALLERJİ NEDİR?
Alerji vücudun yabancı bir madde ile
karşılaştığında buna karşı geliştirdiği bir
yanıttır. Vücudun karşılaştığı yabancı maddeye
antijen adı verilir. Alerjiye neden olan
maddelere alerjen de denilmektedir. Alerjik
reaksiyonlar vücudun belirli bir bölgesinde
olabileceği gibi, yaygın da olabilir. Alerjik
reaksiyonlarda en korkulan şey anafilaksi
dediğimiz hayatı tehdit eden durumun gelişme
riskidir, fakat bunun tüm alerjik reaksiyonlar
içinde görülebilme sıklığı oldukça düşüktür.
NELER ALLERJİYE YOL AÇAR?
Günlük hayatımızda alerji nedeni olabilecek
birçok alerjen ile karşılaşmaktayız. Özellikle
sanayi ürünlerinin ve kimyasal madde
kullanımının yaygınlaşması ile alerjik
hastalıkların görülme sıklığı da giderek
artmaktadır. Alerjenler çok çeşitlidir.
Yiyecekler, havada uçuşan polenler, ev tozları
ve bunların içinde gözle görülmeyen küçük
canlılar, hayvan tüyleri, giyecekler, takılar,
kimyasallar ve aklınıza gelebilecek daha birçok
şey alerji etkeni olabilir. Alerjik reaksiyon
kişiye özel bir durumdur. Farklı kişiler farklı
maddelere farklı alerjik reaksiyonlar
gösterebilirler veya hiç alerjik reaksiyon
göstermeyebilirler. Alerjiye yatkınlık
kalıtsaldır ve genetik faktörler rol oynar.
Alerjenler alerjik rinit, alerjik konjüktivit,
alerjik astım, kontak dermatit, ürtiker gibi
birçok alerjik hastalığa neden olabilir.
ALLERJİK RİNİT NEDİR?
Rinit burun iltihabı anlamına gelmektedir..
Alerjik rinit alerji kaynaklı burun iltihabıdır.
Alerjenlerin hava yolu mukozasına yapışarak
iltihabi reaksiyonları başlatması ile meydana
gelir. Belirli mevsimlerde (en çok polenlerin
uçuştuğu bahar aylarında) ortaya çıkan tipine
mevsimsel rinit denir. Mevsimsel alerjik rinit
saman nezlesi olarak ta bilinir, fakat bu doğru
bir terim değildir. Bir de alerjik rinitin tüm
bir yıl boyunca süren tipi vardır ve perenial
rinit olarak adlandırılır. Perenial rinitte
neden, genellikle yıl boyunca ortamda bulunan
hayvan tüyü, çeşitli kimyasallar veya ev tozu
gibi alerjenlerdir.
HANGİ ALLERJENLER ALLERJİK RİNİTTE ROL OYNAR?
En sık olarak havada uçuşan polenler ve
çevremizde bulunan ağaçlar alerjik rinite yol
açar. Fakat benzer reaksiyon küf, hayvan tüyü,
ev tozu ve akarları gibi alerjenlere karşı da
gelişebilir. Rüzgarla havada uçuşan küçük
polenlerin hava yolları mukozasına yapışarak
alerjik olayı başlatması ile alerjik rinit
meydana gelebilir. Bu alerjenler ebatlarından
dolayı burun mukozasında yakalanır ve genellikle
daha aşağılara inerek alt solunum yolu
belirtileri oluşturmazlar. Fakat bu her zaman
geçerli değildir. Bu reaksiyonları başlatan
polenler kişiye ve yöreye göre farklılık
gösterirler. Özellikle kuru ve rüzgarlı
havalarda havadaki polen miktarı fazladır ve
alerjik rinit görülme sıklığı artar.
ALLERJİK RİNİTİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Alerjen ile karşılaşıldığında özellikle ağız,
burun, gözler,boğaz ve deride kaşıntı ortaya
çıkar. Burun akıntısı ve gözlerin sulanması
tipiktir. Burun tıkanıklığı ve koku almada
güçlük ortaya çıkabilir. Bazen bu belirtilere
hırıltılı solunum eşlik edebilir. Öksürük ve
başağrısı da görülebilir.
ALLERJİK RİNİTİ OLAN HASTALARDA DİĞER ALLERJİK
HASTALIKLAR DA ARTMIŞ MIDIR?
Alerjik rinit genellikle alerji yatkınlığı olan,
atopik olarak adlandırılan kişilerde bulunur. Bu
kişilerde diğer alerjik hastalıkların (egzema,
ürtiker veya astım gibi) görülme sıklığı normal
kişilere göre daha fazladır. Ayrıca ailesinde
alerjik hastalık öyküsü olan kişilerde de
alerjik rinit ve diğer alerjik hastalıkların
görülme sıklığı daha fazladır.
ALLERJİK RİNİT HANGİ YAŞLARDA GÖRÜLÜR?
Hastalık semptomları genellikle 40 yaşından önce
ortaya çıkar ve yaş ilerledikçe şikayetler
azalır. Fakat hastalığın kendiliğinden tamamen
geçmesi nadirdir.
ALLERJİK RİNİTTE TANI NASIL KONULUR?
Alerjik rinit tanısındaki en önemli şey hastanın
öyküsüdür. Belirtilerin hangi mevsimde, ne ile
karşılaşıldığında, nasıl ortaya çıktığının
bilinmesi tanıya ulaşmada önemlidir. Bazen
yapılan testlerin sonuçları negatif olduğu
halde, hastanın tipik öyküsünden tanı koymak
mümkün olmaktadır. Muayene sırasında hastaların
burun mukozaları soluk, fakat burun delikleri
kırmızıdır. Bu hastalarda burun mukozasının
sürekli iltihabına bağlı polipler gelişmiştir,
bu polipler özellikle tüm yıl boyunca devam eden
tipte sıktır. Bu polipler de burun tıkanıklığına
neden olabilir. Tanı testleri arasında alerjiye
neden olan antikor IgE’nin total kan düzeyinin
ölçülmesi ve özel alerjene karşı uygulanan
alerji testleri en sık kullanılan tanı
yöntemleridir. Özellikle deriye uygulanan alerji
testleri en sık kullanılan metoddur. Kanda
eosinofil denilen ve alerjik reaksiyonlarda
sayıları artan hücrelerin sayılması veya bu
hücrelerin burundan alınan sürüntüde incelenmesi
tanıyı destekler. Bazen de olası alerjenlerden
uzak durma veya karşılaşma sonrasındaki yanıta
bakılarak alerjenin tanısına gidilebilir.
ALLERJİK RİNİTİ OLAN HASTALARIN DİKKAT ETMESİ
GEREKENLER NELERDİR?
Tozlu ve polenli ortamlarda bulunmamalı, eğer
bulunmak durumunda kalınırsa da maske
kullanılmalıdır.
Polenlerin uçuştuğu mevsimlerde kapı ve
pencereler kapalı tutulmalıdır.
Özellikle kaloriferli evlerde kuru ev havası
alerjik rinitin kötüleşmesine neden
olabileceğinden, evde hava nemlendiricisi
kullanılmalıdır.
Oda havasının temizliğine dikkat edilmeli,
havalandırma sistemlerinin iyi çalıştığından
emin olunmalıdır.
Evde hayvan ve bitki beslemekten kaçınılmalıdır.
Tüylü ve yünlü battaniyeler yerine pamuklu ve
sentetik olanları tercih edilmelidir.
Toz barındırabilecek tarzda kilim, halı gibi ev
eşyaları kullanılmamalıdır.
ALLERJİK RİNİTTE TEDAVİ NASILDIR?
Alerjik hastalıklarda en önemli şey alerjen ile
karşılaşmaktan kaçınmaktır. Bu konuda alınması
gerekli önlemler ‘Alerjik riniti olan hastaların
dikkat etmesi gerekenler nelerdir?’ bölümünde
anlatılmıştır. Alerjik rinitin tedavisi
şikayetlerin giderilmesine yöneliktir, hastalık
bu tedaviyle ortadan kaldırılamaz. Alerjik
rinitin tedavisinde hekim tarafından,
antihistaminik denilen ve alerjenle
karşılaşıldığında olaya neden olan madde
salınımını engelleyen ilaçlar, burun iç
yüzeyindeki şişliği azaltan ilaçlar, kortizon
içeren burun spreyleri gibi ilaçlar verilebilir.
Ancak tüm bu ilaçlar muhakkak hekim tarafından
hastalığın şiddeti ve hastanın durumu
değerlendirilerek düzenlenmelidir.
ALLERJİK RİNİTİN SONUÇLARI NASILDIR?
Alerjik rinit ömür boyu devam eden fakat yaşla
beraber şiddeti azalan bir hastalıktır. Alerjik
rinit hastaya sıkıntı vermesi, yaşam kalitesini
bozması ve iş gücü kayıplarına neden olması
dışında çok önemli sağlık sorunlarına neden
olmaz. Eğer gerekli tedbirler alınır ve uygun
tedavi verilirse bu hastalığın atak sayısını
oldukça azaltmak mümkündür.
ÖNEMLİ UYARILAR
Alerji vücudun yabancı bir madde ile
karşılaştığında buna karşı geliştirdiği bir
yanıttır.
Alerjiye neden olan maddelere alerjen de
denilmektedir.
Alerjenler, alerjik rinit, alerjik konjüktivit,
alerjik astım, kontakt dermatit, ürtiker gibi
birçok alerjik hastalığa neden olabilir.
Alerjik rinit alerji kaynaklı burun iltihabıdır.
Alerjenlerin hava yolu mukozasına yapışarak
iltihabi reaksiyonları başlatması ile meydana
gelir
En sık olarak havada uçuşan polenler ve
çevremizde bulunan ağaçlar alerjik rinite yol
açar.
Alerjen ile karşılaşıldığında özellikle ağız,
burun, gözler, boğaz ve deride kaşıntı ortaya
çıkar. Burun akıntısı ve gözlerin sulanması
tipiktir
Alerjik rinit genellikle alerji yatkınlığı olan,
atopik olarak adlandırılan kişilerde bulunur
Alerjik rinit tanısındaki en önemli şey hastanın
öyküsüdür.
Tanı testleri arasında alerjiye neden olan
antikor IgE’nin total kan düzeyinin ölçülmesi ve
özel alerjene karşı uygulanan alerji testleri en
sık kullanılan tanı yöntemleridir.
Alerjik hastalıklarda en önemli şey alerjen ile
karşılaşmaktan kaçınmaktır.
Alerjik rinitin tedavisinde hekimin önerisiyle,
antihistaminik denilen ve alerjenle
karşılaşıldığında olaya neden olan madde
salınımını engelleyen ilaçlar, burun iç
yüzeyindeki şişliği azaltan spreyler ve kortizon
içeren burun spreyleri gibi ilaçlar kullanılır.
|